- İçerik analizi
- İçerik nedir?
- İçerik analizi teknikleri
- İçerik analizinin güçlü ve zayıf yönleri
- Alan araştırması
- Alan araştırmasına uygun konular
- Alan araştırması paradigmaları
- Alan araştırmasının güçlü ve zayıf yönleri
- Konuyla ilgili temel terimler
Araştırma Yöntemleri
- Nicel yöntemler
- Deneysel yöntem
- Betimleme yöntemi
- İçerik analizi
- Yöneylem araştırması
- . . .
- Nitel yöntemler
- Alan araştırmaları
- Örnek olaylar
- Etnografik araştırmalar
- Anlatıma dayalı araştırmalar
- . . .
- Karma yöntemler
İçerik Analizi Nedir?
- İçerik analizi toplumsal davranışı etkilemeden gerçekleştirilebilen (non-obtrusive) bir araştırma yöntemidir.
- “İçerik analizi, iletişimin açık / belirgin içeriğinin nesnel, sistematik ve nicel tanımlanmasına yönelik bir araştırma tekniği” (Berelson, 1952, s. 18’den aktaran Gökçe, 2006, s. 35)
- Nesnellik
- Sistematiklik
- Niceliksellik
- Açık / belirgin olma
- “İçerik analizi, metin içeriği toplama ve analiz etme tekniğidir”
- İçerik: “iletilebilen sözcükler, anlamlar, resimler, semboller, düşünceler temalar veya herhangi bir ileti”
- Açık ya da gizli içerik
- Metin: “bir iletişim ortamı görevi gören her türden yazılı ileti”
- Kayıtlı bilgi içeren her tür basılı, görsel, elektronik ve diğer türden belgelerin analizi
- İletişim, sosyoloji, edebiyat, siyaset, ekonomi, psikoloji, tarih, antropoloji, vd.
İçerik Analizinin Uygulanması
- Araştırma sorusunun seçimi
- Örneklem seçimi
- Kavramsallaştırma ve kod kategorilerinin geliştirilmesi
- Veri toplama
- Kodlama
- Betimleme
- Değerlendirme
- Çıkarsama
- Yorumlama
İçerik Analizi Teknikleri
- Sıklık analizi
- Kategori analizi
- Değerlendirici analiz
- İlişki analizi
- Diğer analizler
İçerik Analizinin Güçlü ve Zayıf Yönleri
Güçlü yönleri
- Zaman ve paradan tasarruf
- Gerekirse araştırmanın bir kısmını yeniden yapmak basit
- Uzun bir zaman kesitinde meydana gelen süreçleri incelemeye izin verir
- Araştırmacının araştırdığı denekler üzerinde nadiren etkisi vardır (unobtrusive)
- Güvenilir
Zayıf yönleri
- Kayıtlı iletişimin incelenmesiyle sınırlı
- Geçerlik sorunları vardır
Alan Araştırması
Alan Araştırmasına Uygun Konular
- Tutum ve davranışlar, zamanla gelişen toplumsal süreçler en iyi doğal ortamlarda anlaşılır
- Uygulamalar: Konuşma, kitap okuma, vd.
- Olaylar: Boşanma, suç, hastalık
- Karşılaşmalar: Karşılaşan ve etkileşimde bulunan insanlar
- Roller: Meslekler, ailevi roller
- İlişkiler: Arkadaşlıklar, ana-oğul ilişkisi
- Gruplar: Küçük gruplar, takımlar, iş/çalışma grupları
- Örgütler: Hastane, okul gibi resmi örgütler
- Yerleşimler: Köy, mahalle gibi küçük ölçekli “topluluklar”
- Toplumsal dünyalar: Sınırları ve kimlerden oluştuğu belirsiz toplumsal varlıklar (spor dünyası, borsa gibi)
- Yaşam tarzları ve alt kültürler: İnsanlar “yönetici sınıf”, “kentli alt sınıf” gibi gruplara nasıl uyum sağlıyorlar?
Nitel Alan Araştırmasıyla İlgili Özel Durumlar
- Gözlemcinin değişik rolleri
- Katılımcı gözlem
- Katılımcı? Gözlemci? Hem katılımcı hem gözlemci?
- Tepkisellik (gözlenen kişilerin davranışlarını değiştirmesi)
- Bilimsel – etik sorunlar
- Araştırmacı “Marslı” gibi mi yoksa denekleri yanıltarak “yerli” gibi mi davranacak?
- Deneklerle ilişkiler
- Deneklerin dünya görüşlerini benimseme
- Deneklere yardım etme
- Katılımcı gözlem
Alan Araştırması Paradigmaları
- Doğalcılık
- Nesnel toplumsal gerçeklik vardır, doğru biçimde gözlenebilir ve rapor edilebilir
- Etnometodoloji
- Örtük, konuşulmamış ve üzerinde anlaşılmamış sayıltıların keşfedilmesi
- Gömülü (Grounded) kuram
- Gözleme dayanan verilerin analizi sonucu keşfedilen örüntü, tema ve ortak kategorilerden kuramlar oluşturma
- Örnek olay
- Örnek bir toplumsal olgunun derinlemesine incelenmesi
- Genişletilmiş örnek olay yöntemi
- Örnek olay gözlemlerinin mevcut toplumsal kuramlardaki yanlışları bulmak ve bu kuramları geliştirmek için kullanılması
- Kurumsal etnografya
- Çalıştıkları kurumlardaki güç ilişkilerini ve diğer özellikleri ortaya çıkarmak için bireylerin kişisel deneyimlerinin kullanılması
- Katılımcı eylem araştırması
- Araştırmanın amaç ve süreçlerinin deneklerin
denetiminde olması
Alan Çalışması İçin Hazırlık
- Konuyla ilgili bilgi edinme
- Bilen bir kişiyle üzerinde araştırma yapacağınız grup hakkında tartışma yapma
- Araştırılacak insanlarla birlikteyken kullanılmak üzere bir kimlik geliştirme
- Araştırmanın amacını gruba açıklama
Görüşmenin Yedi Aşaması
- Tematikleştirme
- Amacı ve araştırılacak kavramları netleştirme
- Tasarım
- Amacı gerçekleştirecek süreci belirleme
- Görüşme
- Görüşmelerin yapılması
- Çözme (Transkribe etme)
- Görüşmelerden yazılı bir metin oluşturma
- Çözümleme (Analiz etme)
- Verilerin amaçla ilişkisini saptama
- Doğrulama
- Verilerin güvenilirlik ve geçerliğinin kontrolü
- Raporlama
- Bulguların açıklanması
Odak Grupları
- Bir grup denekle laboratuvar ortamında görüşme yapma
Avantajları
- Toplumsal yönelimli bir araştırma yöntemi
- Esnek
- Yüz geçerliği yüksek
- Hızlı sonuç alınabilir
- Maliyeti düşük
Dezavantajları
- Grup görüşmelerinde araştırmacının kontrolü daha az
- Verilerin analizi zor
- Moderatörlerin özel becerileri olmalı
- Gruplar farklı olabilir
- Grupları toplamak zor
- Tartışma doğurgan bir ortamda yapılmalı
Not Tutma İlkeleri
- Belleğinize güvenmeyin
- Görüşme yaparken not alın
- Aşamalar sırasında not alın
- Sahadayken taslak notlar alın, bunları daha sonra yeniden yazın ve ayrıntıları doldurun
- Her şeyi kaydedin
- Görüşme sırasında önemli gözükmeyen şeyler daha sonra önemli hale gelebilir
- Alanda tuttuğunuz notların son projede yer almayacağını bilin
Nitel Alan Araştırmasında Araştırma Etiği
- Haber vermeden insanların konuşmalarını kaydetmek
- Nefret ettiğiniz kişilerden kendi amaçlarınız için bilgi almak
- Acil yardıma ihtiyaç olduğunu görmek ama doğrudan yardımcı olamamak
- Kendini tüm kalbinle adamadığın bir yer ya da durumda olmak
- Başkalarıyla ilişkilerde stratejik olmak
- Bölünmüş bir durumda iken taraf tutma ya da taraf tutmaktan kaçınma
- Görüşme için “ödeme” yapma
- Başka kimselere erişmek ya da daha iyi anlamak için insanları “kullanma”
Alan Araştırmasının Güçlü ve Zayıf Yönleri
Güçlü yönleri
- Daha derinlemesine anlamaya izin verir
- Esnektir – araştırma her an değiştirilebilir
- Ucuzdur
- Betimleme araştırmaları ya da deneysel araştırmalardan daha geçerli sonuçlar verir
Zayıf yönleri
- Nitel yöntem; kitlelerin istatistiksel tanımlamaları için uygun değil
- Alan araştırması yöntemleri çoğunlukla kişisel olduğundan güvenilirlikle ilgili potansiyel sorunlar var
Temel Terimler
- İçerik analizi
Kayıtlı iletişim belgelerine dayalı araştırma - Görünür içerik
Görünebilen, yüzeydeki içerik - Gizli içerik
İçeriğin esas anlamı - Kodlama
Ham veriyi standart forma dönüştürme süreci - Doğalcılık
Alan araştırmasına, nesnel toplumsal gerçekliğin var olduğu ve bunun gözlenebileceği ve doğru rapor edilebileceği varsayımıyla yaklaşma - Etnometodoloji
Dolaylı, genellikle konuşulmamış varsayım ve anlaşmalara odaklanan toplumsal yaşam araştırması - Etnografya
Açıklamadan çok ayrıntılı ve doğru tanımlamaya odaklanan toplumsal yaşam hakkında rapor - Gömülü kuram
Tümevarım yaklaşımıyla gözlemlerin sürekli karşılaştırılmasından bir kuram yaratmaya çalışan toplumsal yaşam araştırması - Örnek olaylar
Bir köy, aile, ya da yeniyetme çetesi gibi bir toplumsal olgunun derinlemesine incelenmesi - Genişletilmiş örnek olay yöntemi
Örnek olayların toplumsal kuramlardaki yanlışları bulmak ve bu kuramları geliştirmek için kullanıldığı teknik
- Kurumsal etnografya
Kurumlarda çalışan bireylerin kişisel deneyimlerinin kurumdaki güç ilişkilerini ve kurumun diğer özelliklerini ortaya çıkarmak için kullanıldığı araştırma tekniği - Katılımcı eylem araştırması
Hakkında araştırma yapılan deneklere araştırmanın amacı ve prosedürünün kontrolünü vermeyi savunan sosyal araştırma yaklaşımı. Bu yaklaşım araştırmacıların araştırdıkları kimselerden daha üstün olduğu fikrine karşı geliştirilmiştir - Niteliksel görüşme
Görüşme yapılan kişiyle görüşme yapan kişi arasında görüşmecinin genel planı olması, ancak hangi soruların hangi sırada ve hangi sözcükler kullanılarak sorulacağının belirlenmediği görüşme biçimi - Odak grubu
Belli bir konuyu bir odada rehber yönetiminde tartışmak için bir araya gelen bir grup insan
ÖZET
- İçerik analizi nedir?
- İçerik analizi nasıl uygulanır?
- İçerik analizi teknikleri nelerdir?
- Alan araştırması nedir?
- Hangi konular alan araştırması için uygundur?
- Alan araştırması paradigmaları nelerdir?
Kaynak: https://acikders.tuba.gov.tr/